WALANG nangyaring tigil-putukan sa pagitan ng Israel at Iran dahil matapos ang dalawang oras ng pagdeklara nito ay naglunsad ang Iran ng mga missiles, ayon sa Israel.
Pinabulaanan naman ito ng military ng Iran, ayon sa state media nito — subalit nagkaroon ng malalakas na pagputok at maiingay na sirena sa northern Israel madaling-araw ng araw na iyon. Nauna rito, nagkaroon ng kasunduan ang Israel at Iran ng tugol-putukan para matigil na ang kanilang 12-araw na giyera.
Tinawag ng Ministro ng Depensa ng Israel na si Israel Katz ang mga missile na isang paglabag sa tigil-putukan at inutusan ang militar ng Israel na ipagpatuloy ang “matinding operasyon upang salakayin ang Tehran at sirain ang mga target ng rehimen at imprastraktura ng terorismo.”
Ang malabong kasunduan ay inihayag noong Martes ng umaga ni US President Donald Trump matapos maglunsad ang Tehran ng limitadong retaliatory missile attack sa isang base militar ng US sa Qatar noong Lunes.
Maaga noong Martes, sinabi ng Israel na sumang-ayon ito sa deklarasyon ni Trump ng isang tigil-putukan sa Iran, at idinagdag na nakamit nito ang lahat ng layunin nito sa 12-araw na digmaan kasama ang pangunahing kaaway nito.
Ilang oras matapos sabihin ni Trump na nagkaroon ng bisa ang kanyang tigil-putukan, sinabi ng Israel na naharang nito ang dalawang Iranian missiles, kung saan ipinangako ni Defense Minister Israel Katz na ang militar ay “matinding gaganti.”
Itinanggi ng Iran ang paglulunsad ng mga missiles sa Israel pagkatapos ng anunsyo ng tigil-putukan, at sinabing “pinilit” nito ang Israel na “unilaterally ihinto ang pagsalakay nito,” habang humihinto sa opisyal na pagtanggap sa plano ng tigil-putukan.
Nauna nang sinabi ni Foreign Minister Abbas Araghchi na kung ititigil ng Israel sa “iligal na pagsalakay nito,” ang Tehran ay “walang intensyon” na magpatuloy sa pakikipaglaban.
Sinabi ng pinuno ng US na ang truce ay magiging isang phased 24-hour na proseso na magsisimula sa bandang 0400 GMT Martes, kung saan unilateral na itinigil muna ng Iran ang lahat ng operasyon. Sinabi niya na susunod ang Israel pagkaraan ng 12 oras.
“THE CEASEFIRE IS NOW IN EFFECT. PLEASE DO NOT VIOLATE IT!” isinulat ni Trump sa kanyang Truth Social platform.
Ayon sa pamahalaan ng Israel: “Last night, Prime Minister Benjamin Netanyahu convened the cabinet… to announce that Israel had achieved all the objectives of Operation ‘Rising Lion’ and much more.”
Idinagdag pa nito nito na natanggal na nila ang “immediate dual existential threat: nuclear and ballistic.”
“Israel will respond forcefully to any violation of the ceasefire,” ayon sa pahayag, samantalang idinagdag ng army na “danger persists” sa kabila ng pag anunsyo ng truce.
Sinabi ng nangungunang katawan ng seguridad ng Iran na ang mga pwersa ng Islamikong republika ay nanatiling “on high alert” upang tumugon sa “any act of aggression.”
Matinding paghihiganti
Matapos sabihin ni Trump na simula na ang tigil-putukan, sinabi ni Katz ng Israel na inutusan niya ang hukbo ng Israel na “to respond forcefully to Iran’s violation of the ceasefire” pagkatapos iulat ng militar ang mga papasok na Iranian missiles.
Sinabi ng isang opisyal ng militar sa AFP sa kondisyon na hindi magpakilala na ” two missiles were launched from Iran and they were intercepted.”
Gayunpaman, itinanggi ng Iran ang paglulunsad ng mga missile sa Israel pagkatapos ng anunsyo.
Nauna rito, sinabi ng mga rescuer ng Israel na apat na tao ang napatay sa isang welga ng Iran, kasama ang state media sa Islamic republic na nag-uulat na ang mga alon ng missile ay patungo sa Israel.
Sa Iran, sinabi ng state television na isang magdamag na welga ng Israeli sa hilagang Iran ang pumatay sa nuclear scientist na si Mohammad Reza Seddighi Saber, na nasa ilalim ng US sanctions.
Pag-atake sa US base sa Qatar
Ang Israel ay naglunsad ng “preemptive” na mga welga laban sa Iran noong Hunyo 13, na tumama sa mga nuclear at military site pati na rin sa mga residential na lugar, at nag-udyok sa mga pag-atake ng missile ng Iran sa Israel.
Habang ang Iran at Israel ay nasa anino ng digmaan laban sa isa’t isa sa loob ng mga dekada, ito ang naging pinakamapangwasak na paghaharap sa pagitan ng dalawang magkaaway.
Nakita rin ng digmaan ang pagbomba ng US sa mga pasilidad ng nuklear ng Iran, na sinundan ng paglulunsad ng missile ng Iran patungo sa pinakamalaking pasilidad ng militar ng US sa Gitnang Silangan – Al Udeid Air Base sa Qatar.
Nanawagan para sa de-escalation, sinabi ni Trump na nagbigay ang Tehran ng paunang abiso ng barrage.
Kinumpirma ng Iran National Security Council na talagang tinarget nila ang base “in response to the US aggressive and insolent action against Iran’s nuclear sites and facilities.”
Idinagdag pa nito na ng bilang ng mga missiles na pinakawalan ay “was the same as the number of bombs that the US had used” laban sa Iran.
Ayon kay Ali Vaez, isang senior advisor sa International Crisis Group, “This was calibrated and telegraphed in a way that would not result in any American casualties, so that there is an off ramp for both sides.”
Sabi ng US defense official, ang pag-atake ay isinagawa na gumagamit ng “short-range and medium-range ballistic missiles.”
Ipinatawag ng Qatar ang embahador ng Iran noong Martes pagkatapos ng pag-atake ng Iran, kung saan ipinahayag ng foreign ministry ang “strong condemnation” nito at inuulit na “retains the right to respond to this egregious violation.”
Ang pag-atake ay nangyari matapos ang Estados Unidos ay sumama sa kaalyado nitong Israel sa digmaan sa Iran, na umatake sa isang underground uranium enrichment center na may napakalaking bunker-busting bomb at natamaan ang dalawa pang nuclear facility.
Pag-asa ng tigil-putukan
Nakarinig ang mga reporter ng AFP ng mga pagsabog sa gitnang Doha at sa Lusail, hilaga ng kabisera, noong Lunes ng gabi, at nakakita ng mga projectile na gumagalaw sa kalangitan sa gabi.
Ang ilang mga Israelis noong Martes ay tinanggap ang pag-asa ng isang truce pagkatapos ng 12 araw ng matinding labanan.
“I really hope so,” sabi ng residente ng Tel Aviv na si Tammy Shel tungkol sa pag-asam ng isang pangmatagalang tigil-putukan.
“Really. I am so tired. Everyone is tired. We just want to have some peace of mind… For us, for the Iranian people, for the Palestinians, for everyone in the region. For all human beings.”
Ang mga Iranian, samantala, ay nagtipon sa gitnang Tehran upang ipagdiwang, ang mga larawan sa state TV ay ipinakita, na ang ilan ay iwinawagayway ang bandila ng Islamic republic at umaawit ng “Death to America.”
Ang mga welga ng Israel sa Iran ay pumatay ng higit sa 400 katao, sinabi ng ministeryo sa kalusugan ng Iran.
Ang mga pag-atake ng Iran sa Israel ay pumatay ng 28 katao, ayon sa mga opisyal na numero at mga rescuer.
Malugod na tinanggap ng Saudi Arabia at ng European Union ang pag-anunsyo ni Trump ng isang tigil-putukan, habang hinimok ng China ang Iran at Israel na humingi ng “political resolution” sa kanilang alitan. Halaw sa ulat ng The Manila Times
