NAGTIPON-TIPON ang mga kinatawan mula sa pamahalaan upang talakayin ang mga problema sa pagkontrol ng baha sa Kamaynilaan at mga kalapit probinsya nitong nakaraang linggo dahil sa epekto ng southwest monsoon at bagyong Carina. Inatasan ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. ang mga pangunahing ahensya ng pamahalaan na magsagawa ng komprehensibong national flood control plan para maprotektahan ang mga komunidad.
Senado isinulong ang pagkakaroon ng Master Flood Control Plan
Samantala, isinulong ng mga senador na magkaroon ng master flood control plan sa ginanap na Senate committee hearing sa public works, environment, natural resources at climate change. Sa naganap na pagpupulong, inihayag ng mga senador at iba pang mga kinatawan ang kanilang mga pananaw at mga hakbang na dapat gawin upang maisaayos ang kalagayan sa pagbaha.
Binigyang-diin ni Sen. Bong Revilla Jr. ang pangangailangan ng konkretong aksyon kaysa sa patuloy na pagsisi sa mga sanhi ng pagbaha tulad ng tambak ng basura, baradong drainage systems, hindi maayos na urban planning, at epekto ng climate change.
Ang climate change ay ang pagbabago sa mga pangmatagalang pattern ng panahon sa isang lugar o sa buong mundo. Karaniwang tumutukoy ito sa mga malawak na pagbabago sa temperatura, pag-ulan, at iba pang aspeto ng klima na nagiging sanhi ng mga natural na sakuna, tulad ng malalakas na bagyo, pagbaha, at tagtuyot.
Ang pangunahing sanhi ng climate change ay ang pagtaas ng greenhouse gases tulad ng carbon dioxide at methane sa atmospera, na nagmumula sa mga aktibidad ng tao tulad ng pagsunog ng fossil fuels, deforestation, at industriyal na produksyon.
Ang mga pagbabagong ito ay maaaring magdulot ng mga seryosong epekto sa kalikasan at sa buhay ng tao, kabilang ang pagtaas ng antas ng dagat, pagkawala ng mga natural na tirahan, at pagbabago sa mga pattern ng panahon.
Ayon kay Senador Revilla, “Kailangan nating magkaroon ng komprehensibong plano na tutugon sa mga problema ng baha. Hindi sapat na tuwing may pagbaha lamang tayo nagkakaroon ng aksyon. Kailangan natin ng masistemang pagtugon sa mga sanhi nito.”
Ang Master Flood Control Plan ay isang komprehensibong plano o estratehiya para mapangalagaan at mapabuti ang pagkontrol ng pagbaha sa isang lugar o rehiyon.
Layunin nito na magtakda ng mga pangmatagalang hakbang at proyekto upang mapababa ang panganib at pinsala na dulot ng mga regular na pagbaha.
Karaniwang kasama sa Master Flood Control Plan ang mga hakbang tulad ng pagpapalakas ng mga istruktura ng pagbaha, pagpapaunlad sa mga sistema ng drainage at flood management, regular na paglilinis ng mga ilog at kanal, pagtataguyod ng mga patakaran sa paggamit ng lupa upang maiwasan ang pagtayo ng mga estruktura sa mga lugar na mataas ang banta ng pagbaha, at iba pang mga patakaran at hakbang na magpapabuti sa pagtugon sa pagbaha.
Kahit na mahigit P1 trilyon ang inilaan ng gobyerno sa iba’t ibang proyekto para sa flood control sa nakaraang 10 taon, idinagdag ni Revilla na patuloy pa rin ang problema ng pagbaha.
“Taunan ng lumulobo ang budget ng DPWH para sa baha. Nasa P42 billion noong 2015, pero lumobo ng halos P244.7 billion nung 2024. It grew by over P200 billion. And in less than 10 years, may P1 trilyon budget kayo para sa baha,” pahayag ni Revilla, na siyang tagapangulo sa Committee on Public Works.
Paliwanag ng DPWH
Samantala, Sinabi ng Kalihim ng Public Works and Highways Manuel Bonoan na ang mahigit 5,500 flood control projects na binanggit ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa kanyang huling State of the Nation Address ay para lamang sa agarang tulong.
Idinagdag ni Bonoan na walang dredging at desilting operations na isinagawa sa mga pangunahing ilog sa loob ng maraming taon.
“This is supposed to be the reason the river beds are already silted or shallow, so they overflow when it rains and cause flooding,” dagdag nito.
Ang “regular na dredging at desilting” ay proseso ng regular na pagtanggal ng mga sediments o labis na lupa (silt) mula sa ilalim ng tubig sa mga ilog, kanal, at iba pang waterways.
Ang dredging ay ang paghuhukay o pag-aalis ng lupa, putik, at iba pang debris sa ilalim ng tubig gamit ang mga espesyal na kagamitan tulad ng dredger o kahoy-kahoy. Samantala, ang desilting ay ang proseso ng pagtanggal ng nakumpol na sediments o lupa sa ibabaw ng tubig.
Sa konteksto ng pagkontrol ng baha, mahalaga ang regular na dredging at desilting upang mapanatili ang tamang kapaligiran ng mga ilog at kanal. Kapag hindi regular na ginagawa ang mga ito, maaaring maipon ang mga sediments at lupa na magdudulot ng pagbabara sa mga waterways, na maaaring magresulta sa mas malalang pagbaha kapag umulan ng malakas.
Puna ng mga senador
Ayon kay Senador Imee Marcos, tila ang mga proyekto sa flood control ay “patchy” at piecemeal dahil sa kakulangan ng maayos na pagpaplano, determinasyon, at transparency mula sa DPWH.
Ang flood control ay mga hakbang o estratehiya na isinagawa upang maiwasan o mabawasan ang epekto ng pagbaha. Kabilang dito ang mga proyekto tulad ng pagtatayo ng mga dam, levee, drainage systems, at iba pang imprastruktura na naglalayong pigilan ang pag-apaw ng tubig sa mga lugar na hindi nito dapat maabot.
Ang salitang patchy ay tumutukoy sa isang bagay na hindi pantay o hindi kumpleto. Sa konteksto ng flood control, nangangahulugan ito na ang mga hakbang o proyekto sa kontrol ng baha ay hindi maayos na ipinatupad at hindi tugma-tugma, na nagreresulta sa hindi epektibong solusyon.
Ang piecemeal naman ay nangangahulugang unti-unti o hakbang-hakbang, kadalasang walang maayos na plano o koordinasyon. Sa konteksto ng flood control, ang piecemeal ay tumutukoy sa mga proyekto na isinasagawa nang paisa-isa at hindi magkasama, na nagreresulta sa kakulangan ng kabuuang solusyon para sa problema ng pagbaha.
Binanggit niya na mula pa noong 2012, P351 bilyon na ang naitalaga para sa pangmatagalang plano sa pamamahala ng baha sa NCR, ngunit wala pang malinaw na sagot kung mayroon bang umiiral na master plan.
“Does this exist? Do we have a master plan… Until today, we have no answer concerning this master plan,” ani Marcos.
“We wonder. With the billions that our Congress and our Senate put aside, we did not fail to put a budget there. What I’m asking is, where did the money go? Why is this our situation until now?” dagdag nito na nagpapakita ng pag-aalala sa kawalan ng malinaw na resulta sa kabila ng malaking pamumuhunan sa pondo.
Paliwanag ng MMDA
Samantala, iniuugnay ng Metropolitan Manila Development Authority (MMDA) ang lumalalang pagbaha sa NCR sa mga lipas na at hindi sapat na drainage systems.
Ang drainage system ay isang sistemang dinisenyo upang alisin ang labis na tubig mula sa isang lugar upang maiwasan ang pagbaha at pinsala sa imprastruktura.
Kabilang sa mga bahagi ng drainage system ang mga kanal, tubo, at imbakan na nagkokolekta at nagdadala ng tubig mula sa mga lansangan, bubong, at iba pang mga lugar patungo sa mga lugar na ligtas na mag-imbak o magpalabas ng tubig, tulad ng mga ilog o lawa.
Ang isang maayos na drainage system ay mahalaga upang mapanatili ang kalinisan, maiwasan ang pagdami ng tubig sa mga lugar na hindi dapat, at protektahan ang mga ari-arian mula sa pinsala dulot ng labis na tubig.
Sa kabuuan, ipinahayag ng mga senador ang kanilang pangangailangan para sa mas matibay na koordinasyon at pagtutulungan sa pagitan ng mga ahensya ng pamahalaan upang maisakatuparan ang isang epektibong plano sa pagkontrol ng baha.
Ang patuloy na mga proyekto ng DPWH ay dapat na maging bahagi ng mas malinaw at mas matatag na pamamahala, determinasyon, at transparency upang matugunan ang mga pangangailangan ng mga mamamayan na labis na naapektuhan ng mga pagbaha.
Pag-amin ng DPWH sa kakulangan ng Master Plan
Ayon kay Bonoan, mayroong 18 pangunahing river basins sa bansa at mayroon nang umiiral na mga plano para sa bawat river basin. Gayunpaman, inamin ni Bonoan na marami sa mga planong ito ay kasalukuyang ina-update.
Ang river basin ay isang lugar o rehiyon na nagtitipon ng lahat ng tubig mula sa mga ilog, sapa, at iba pang daluyan ng tubig na umaabot sa isang pangunahing anyong tubig, tulad ng dagat o lawa.
Ang river basin ay ang natural na rehiyon kung saan ang lahat ng tubig mula sa ulan, niyebe, o iba pang pinagmumulan ay dumadaloy patungo sa isang partikular na ilog at sa kalaunan ay umabot sa kanyang destinasyon.
Ang pag-aaral at pamamahala ng river basins ay mahalaga upang maiwasan ang pagbaha, mapanatili ang malusog na ekosistema, at pamahalaan ang paggamit ng tubig para sa iba’t ibang layunin.
“So may pag-amin mula sa DPWH na sa katunayan, wala pang umiiral na national flood control master plan?” tanong ni Senador Imee Marcos.
Sumagot si Bonoan, “Sa ilang bahagi, tama po iyon, Madame Senator.”
Tinalakay ang Central Luzon-Pampanga Floodway
Pinagtuunan din ni Senador Joel Villanueva ang pangako ni Bonoan noong nakaraang taon na magsisimula ang Central Luzon – Pampanga Floodway sa 2024.
Ayon kay Bonoan, ang proyekto ay makakatulong sa pagpapagaan ng pagbaha sa Bulacan at Pampanga. Sa kabila nito, nagulat si Villanueva dahil ang proyekto ay nasa yugto pa ng pagpaplano. Ipinaliwanag ni Bonoan na sila ay nasa detalyadong yugto ng engineering.
Aksyon at koordinasyon para sa malawakang pagbabago
Sa pangunguna ng mga senador at mga kinauukulan sa pamahalaan, mahalaga ang pagtutulungan at kolektibong aksyon upang matugunan ang mga hamon sa pagkontrol ng baha.
Ayon kay Senador Francis Tolentino, ang National Land Use Zoning Act ay magiging instrumento upang mabuo ang isang master plan para sa pagkontrol ng baha sa Metro Manila at mga kalapit probinsya.
Ang National Land Use Zoning Act ay isang batas na nagtatakda ng mga patakaran at regulasyon para sa paggamit ng lupa sa buong bansa. Layunin nitong magbigay ng balangkas para sa maayos at planadong paggamit ng lupa, na kinabibilangan ng zoning o pagtatalaga ng iba’t ibang uri ng lupa para sa iba’t ibang layunin tulad ng residential, commercial, industrial, at agricultural.
“We will be tackling intrinsic management skills, but that is not the aim of this hearing. This hearing should be able to produce vital, legal changes that would ensure effective collaboration among various agencies,” pahayad ni Sen. Tolentino.
Dagdag pa niya, “We have to look forward. Ultimately, this hearing should produce a collective focus among agencies. What we need is collaboration. The Filipino people deserve nothing less. The people need to see how we prepare and resolve the problem brought by typhoons.”
Tugon ng pamahalaan at ang papel ng bawat ahensya
Ayon kay Department of Public Works and Highways (DPWH) Secretary Manuel Bonoan, ang kasalukuyang mga proyektong pagkontrol ng baha ay may iba’t ibang antas ng kahandaan.
Sa kabilang banda, inamin niya na marami pang kakailanganing gawin upang mapabuti ang kalagayan ng mga ilog at mga watershed areas sa bansa.
Sa kabuuan, ang pagtitipon ng mga kinatawan mula sa Senado, DPWH, at MMDA ay nagpapakita ng mahigpit na pagtutulungan upang hanapin ang solusyon sa problema ng pagbaha sa Kamaynilaan.