Kalagayan ng panlabas na utang ng Pilipinas at credit rating

SA gitna ng patuloy na mataas na interest rates sa buong mundo, ano na ang kalagayan ng panlabas na utang ng Pilipinas at ng ating credit rating?  Ano na ang premium ng mga credit default swaps (CDS) kumpara sa mga kapitbansa sa Asya?

Ngayong 2025, nagsimula nang umangat ang exports of goods at services, ngunit nanatiling mataas ang interest rates dahil maraming geopolitical tensions ang sinusuong ng mundo.  May bagong giyera na sumiklab sa pagitan ng Israel at Iran na nagpataas ng presyo ng langis. Nagangambang lalala ulit ang binabaka ng mga bansa na mataas na inflation. Kahit nagsimula nang magtapyas ng interest rates ang mga malalaking advanced economies gaya ng Estados Unidos at EEC ngunit lumabo ang trend ng inflation rates kamakailan dahil sa gulo ng taripa na gusting ipataw ng United States at ang panibagong giyera. Muling nagkaroon ng agam-agam kung bababa na talaga ang interest rates.

Sa huling araw ng Marso 2024, umakyat ang external debt outstanding ng Pilipinas ng 12.7% (sa $146.74 bilyon),  mas mataas kaysa sa paglago ng nominal Gross National Income (GNI) mula Enero-Marso 2025 na naitala sa 9.8% sa halaga nito sa piso o 6.0% kapag na-convert ito sa United States Dollars (US$). Dahil dito, umakyat ang ratio ng external debt sa GNI sa 27.7%, mas mataas kaysa sa 25.9% noong Marso 2024. (Table 1)

Umakyat ang public sector debt ng 16.0%, mula $78.90 bilyon sa $91.54 bilyon. Inunahan ng pamahalaan ang mabilis na paggasta dahil sa public works ban na kaakibat ng eleksyon. Samantala, umakyat din ang private sector debt ng 10.9%, mas mababa kaysa noong isang taon.  Mataas ang paglago ng short-term debt na 30.3%  dahil sa mas mabilis na paggamit ng export financing ng private sector. Bumaba ito ng 1.5% noong nakaraang taon dahil sa matumal na exports.

Bumaba ang average interest rate ng NG external debt sa 4.4%  mula sa 5.3% noong nakaraang taon. Dahil sa pagbaba ng interest rates at pagtaas ng exports, lumagapak ang ratio ng external debt service sa Exports of Goods & Services, Primary Income and Secondary Income sa 8.4% mula sa 9.0% noong nakaraang taon. Ang ratio na ito ay magandang sukatan ng kakayahang magbayad dahil sa exports at income remittances nanggagaling ang pambayad sa utang. Mula 6.7% noong 2019 bago mag-pandemya, ito ay umakyat sa 10.3% noong 2023 at 11.5% noong 2024.

Ano ang epekto ng mga paggalaw na ito sa credit rating ng Pilipinas?

Kinumpirma ng Fitch Ratings ang BBB rating ng Pilipinas noong Abril 2025. Ganoon din ang ginawa ng Standard & Poors sa BBB+ na rating at nagbigay pa ng positive outlook sa halip na stable outlook noong Nobyembre 2024. Kinumpirma rin ng Moody’s credit rating ng bansa na Baa2 with stable outlook.  Ganoon din ang Japan Credit Rating Agency (JCRA), isa pang Japan credit rating agency na  pinanatili ang rating ng bansa na “A-“ noong Hunyo 2025.   Tinaasan ng Research and Investment Information, Inc.  (R&I), isang credit rating agency na naka-base sa Japan ang “BBB+” rating ng Pilipinas sa “A-“ noong Agosto 14, 2024.     Kahit maraming bansa ang nakaranas ng pagbaba ng credit rating o downgrade noong 2020 hanggang 2024, napanatili ng Pilipinas ang investment-grade rating sa sovereign debt o ang utang ng pambansang pamahalaan o ang National Government (NG).

Ang mga desisyong ito ng credit rating agencies ay base sa malagong projection nila ng medium-term economic growth, stable na antas ng debt, malakas na macroeconomic policies at ang patuloy na pagbaba ng inflation. Sabi pa ng S&P, ang pag-akyat ng outlook ay ginawa dahil sa epektibong pamamalakad ng economic policymaking kasama ang fiscal reforms, tumataas na infrastructure spending at macroeconomic policy environment na nagpataas ng economic growth noong nakaraang dekada.

Nakikita ang epekto ng credit rating sa mga interest rates na ipinapataw sa mga pautang ng bansa, at sa premium ng credit default swaps (CDS).  Ang pinaka-latest na terms ng sovereign debt issues ng mga bansa na may credit rating na “BBB” at “Baa2” countries ay nasa Table 2. Ipinapakita nito na sa grupo ng  walong bansa, ang Pilipinas ay isa sa mga may pinakamababang interest rates na ipinapataw.  Sa iniisyu na 10-year bonds na denominated sa US$, ang Pilipinas ay pinatawan ng premium na 197.7 basis points (bps), ikatlo sa walong bansa na kung saan ang average interest rate premium na karaniwang ipinapataw sa 10-year tenor na $ bond ay 391 basis points. (Table 2)

Sa spread naman ng credit default swaps (CDS) kung saan  bumibili ang investor ng insurance para ilipat ang collection risk ng isang bond sa ibang investor, ang spread ng Pilipinas ay pinakamababa sa 57 basis points (bps) kumpara sa average na 110 bps para sa mga BBB/Baa2-rated countries.  Ang ibig sabihin nito, nanghihingi ang mga investor ng mas mababang interest kapag sila ay bumibili ng bonds ng Pilipinas dahil  kampante sila  na kayang bayaran ng Pilipinas ang mga utang nito.