SA kabila ng pagsisikap ng gobyerno ng Pilipinas na mapanatili ang kapayapaan sa West Philippine Sea ay patuloy itong nagiging sentro ng tensyon at alitan sa bansang China.
Sinabi ng mga opisyal ng Philippine Navy ang pagtaas ng bilang ng mga barkong Tsino sa rehiyon na umabot na sa 251, isang bagong rekord para sa taong ito.
Ang pagtaas ng bilang ng mga barkong Tsino ay nagdulot ng pangamba hindi lamang sa mga lokal na mangingisda kundi pati na rin sa pamahalaan ng Pilipinas.
Pagtaas ng bilang ng mga Barkong Tsino
Ayon sa Philippine Navy, mula Setyembre 17 hanggang 23, naobserbahan nila ang pagkakaroon ng 204 Chinese Maritime Militia (CMM) vessels, 28 China Coast Guard (CCG) ships, 16 People’s Liberation Army Navy (PLAN) warships, at tatlong research vessels sa Kanlurang Dagat.
Ang datos na ito ay nagpapakita ng tumitinding presensya ng China sa mga lugar na nasa ilalim ng soberanya ng Pilipinas.
Samantala, ang Chinese Maritime Militia ay isang grupo ng mga civil vessels na sinasanay at ginagamit ng Tsina upang palakasin ang kanilang presensya sa mga disputed maritime areas. Karaniwang ginagamit ang mga ito sa mga operasyon na naglalayong ipatupad ang mga claim ng China sa mga karagatan, na kadalasang nagiging sanhi ng tensyon sa ibang mga bansa, tulad ng Pilipinas.
Ang China Coast Guard naman ay ang pangunahing ahensya ng gobyerno ng China na responsable sa pagpapatupad ng mga batas sa karagatan, pag-secure ng mga maritime borders, at pagprotekta sa mga yaman ng dagat. Ang mga barko nito ay kadalasang may mga armament at ginagamit sa pagmonitor ng mga aktibidad ng ibang bansa sa karagatan, at may papel sa pagdepensa sa mga interes ng Tsina.
Sa karagdagan, ang PLAN ay ang navy ng China, at ang mga warships nito ay ginagamit para sa mga operasyon ng militar, pagsasanay, at proteksyon ng mga maritime interests ng bansa.
Ang mga research vessels ay mga barkong ginagamit para sa mga pag-aaral at pagsasaliksik sa karagatan. Ang mga ito ay maaaring magsagawa ng scientific research, environmental assessments, at iba pang mga pag-aaral na may kaugnayan sa marine ecology.
Mga namataang Chinese ships sa iba’t-ibang bahagi ng WPS
Ayungin Shoal: 9 CCGs, 62 CMMs, 1 research vessel
Pagasa Islands: 1 CCG, 23 CMMs, 1 research vessel
Likas Island: 3 PLANs
Escoda Shoal: 16 CCGs, 11 PLANs, 55 CMMs
Iroquois Reef: 38 CMMs
Karamihan sa mga barkong Tsino ay naobserbahan sa Ayungin Shoal at Escoda Shoal. Ang BRP Sierra Madre ng Armed Forces of the Philippines ay kasalukuyang nakadock sa Ayungin Shoal, habang ang BRP Teresa Magbanua ng Philippine Coast Guard (PCG) ay naalis mula sa Escoda Shoal.
Ang pag-alis ng BRP Teresa Magbanua ay nagdulot ng pangamba sa mga lokal na mangingisda na umaasa sa mga yaman ng dagat sa lugar.
Monitoring ng mga Barkong Tsino
Sa isang press briefing, sinabi ni Rear Admiral Roy Vincent Trinidad, tagapagsalita ng Philippine Navy sa WPS, na may mga ulat ng isang Chinese research vessel na naobserbahan 27 nautical miles mula sa Palawan.
Sa kabila ng mga pagsubok na suriin ang presensya ng barko, mabilis itong naalis bago makarating ang mga Navy at Coast Guard ships, na nagdulot ng pangamba tungkol sa kakayahan ng Pilipinas na subaybayan ang mga aktibidad ng China sa rehiyon.
Sinabi ni Trinidad, “There were reports yesterday that it was monitored by Western Command. They sent a Coast Guard and three Navy ships to check on the reported presence of this research vessel.”
“It so happened when they got to the vicinity, the research vessel was not there anymore. Our tracking is it exited southwest direction from the last reported position,” dagdag nito.
Kahalagahan ng Kanlurang Dagat ng Pilipinas
Ang South China Sea, na kinabibilangan ng Kanlurang Dagat ng Pilipinas, ay isang mahalagang ruta ng kalakalan na nakakapagpadaloy ng higit sa $3 trillion taun-taon.
Ang lugar ay punung-puno ng yamang dagat, kabilang ang mga isda, mineral, at iba pang likas na yaman. Bukod sa Pilipinas, ang mga bansang Vietnam, Malaysia, Indonesia, at Brunei ay mayroon ding overlapping claims sa nasabing karagatan.
Noong 2016, nagbigay ng pabor ang isang internasyonal na arbitral tribunal sa The Hague para sa Pilipinas, na nagsabing walang legal na batayan ang mga paghahabol ng China sa South China Sea. Gayunpaman, hindi ito kinilala ng China, na nagpatuloy sa kanilang aggressive stance sa rehiyon.
Pagpapadala ng barko ng Pilipinas sa Escoda Shoal
Ayon kay National Security Adviser Eduardo Año, nagpadala na ang Philippine Coast Guard ng bagong barko sa Escoda Shoal bilang kapalit ng BRP Teresa Magbanua.
Sa kabila ng masamang panahon na nagdulot ng mga paghihirap sa paglalayag, siniguro ni Año na ang pagpapadala ng barko ay bahagi ng kanilang patuloy na pagsisikap na mapanatili ang seguridad sa Kanlurang Dagat.
“May plano ang ating Philippine Coast Guard kung paano poproteksyunan ang ating West Philippine Sea,” sabi ni Año sa isang ambush interview.
Ang BRP Teresa Magbanua ay naalis mula sa Escoda Shoal dulot ng masamang kondisyon ng dagat at kakulangan sa suplay para sa crew nito.
Pagpapalakas ng presensya sa Escoda Shoal
Ang Escoda Shoal, na kilala rin bilang Sabina Shoal, ay matatagpuan sa 75 nautical miles mula sa Palawan at nasa loob ng 200-nautical mile exclusive economic zone (EEZ) ng Pilipinas.
Sinabi ni Año na mahalaga ang patuloy na presensya ng mga barko ng Pilipinas sa lugar upang mapanatili ang seguridad at kalayaan ng mga lokal na mangingisda.
Mga komento sa reclamation activities
“Ang mahalaga ay matigil ang anumang reclamation na ginagawa dito,” dagdag ni Año.
Ang reclamation activities ay tumutukoy sa proseso ng paggawa ng bagong lupa mula sa tubig, na madalas na nagiging sanhi ng mga hidwaan sa mga bansang may claim sa parehong lugar.
Ayon sa kanya, wala nang mga iligal na aktibidad na nagaganap sa Escoda Shoal, na nagbigay-diin sa pangangailangan na mapanatili ang soberanya ng Pilipinas sa mga yaman ng dagat.
Impormasyon ukol sa Exclusive Economic Zone (EEZ)
Ang EEZ ay isang maritime zone na maaaring mag-exploit ang isang bansa ng mga yaman ng dagat, tulad ng mga isda at mineral, hanggang sa 200 nautical miles mula sa kanilang baybayin.
Dito, tanging ang Pilipinas ang may karapatang mangisda at mag-exploit ng mga yaman. Ang mga paglabag mula sa ibang bansa, tulad ng China, ay nagiging sanhi ng hidwaan at tensyon sa rehiyon.
Pag-uusap sa pagitan ng Pilipinas at China
Sa kabila ng mga pag-uusap sa mga opisyal ng Pilipinas at China, walang nakuhang pag-unawa sa mga isyu ng territorial disputes.
Ayon kay Año, hindi kinakailangan ng anumang kasunduan sa pagitan ng dalawang bansa patungkol sa Escoda Shoal, kundi ang pagtigil sa reclamation activities.
Kahalagahan ng monitoring at pagsubaybay
“Ang monitoring ay maaaring gawin sa iba’t ibang paraan, hindi lamang sa pisikal na presensya,” paliwanag ni Trinidad.
Dagdag pa niya, “Gumagamit kami ng sea, air, land, at space-based systems.”
Ito ay nagpapakita ng pagkilala ng Philippine Navy sa kahalagahan ng teknolohiya sa modernong pagsubaybay sa mga aktibidad ng ibang bansa sa karagatan.