26.2 C
Manila
Sabado, Pebrero 15, 2025

Pagsusuri sa blangkong pondo ng 2025 National Budget

- Advertisement -
- Advertisement -
SA isang hakbang na naglalayong linawin ang mga isyu hinggil sa 2025 National Budget ng Pilipinas, nagsampa ng petisyon sa Korte Suprema (SC) sina dating Executive Secretary Vic Rodriguez, Davao City 3rd District Representative Isidro Ungab, at iba pang mga petitioner upang ideklarang hindi ayon sa Saligang Batas ang nasabing budget.
Dating Executive Secretary Vic Rodriguez Larawan mula sa The Manila Times
Sa kanilang isinagawang 25-pahinang petisyon nito noong Lunes, Enero 27, 2025, kanilang hiniling na ipawalang-bisa ang Republic Act 12116, o ang General Appropriations Act (GAA) ng 2025, dahil umano sa mga iregularidad sa mga blangkong pondo at mga hindi klarong bahagi ng bicameral conference committee report.
Ayon sa petisyon, sina Rodriguez at Ungab, kasama ang iba pang mga petitioner na sina Rogelio Mendoza, Benito Ching Jr., Redemberto Villanueva, Roseller dela Peรฑa, Santos Catubay, at Dominic Solis, ay nagsasabing may mga probisyon ng 1987 Constitution na nalabag sa pamamagitan ng mga iregularidad sa budget, tulad ng hindi tamang pondo para sa sektor ng kalusugan at edukasyon.
Ang kanilang mga alegasyon ay nakatutok sa mga blangkong bahagi ng budget, kung saan sila ay nagpasya na mayroong mga blankong halaga na dapat ay itinakda na ng mga mambabatas bago ipasa ang budget.
Mga alegasyon ng iregularidad at blangkong items
Ayon sa mga petitioner, isang malaking isyu na may kinalaman sa budget ay ang hindi pagkakaroon ng pondo sa sektor ng kalusugan.
Partikular na binanggit nila ang pagkakawala ng budget ng Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth), na bahagi ng mandato ng Universal Health Care Act. Anila, kung hindi ito maaayos, magkakaroon ng negatibong epekto sa sistemang pangkalusugan at maaaring lumabag sa karapatan sa kalusugan ng mga mamamayan ng bansa.
Bilang karagdagan, ipinahayag ng mga petitioner na may mga “blank items” sa bicameral conference committee report na hindi pa nailahad ang halaga ng mga pondo.
Ang Bicameral Conference Report ay isang dokumento na naglalaman ng pinagkasunduan ng dalawang kapulungan ng Kongreso ng Pilipinas โ€” ang Mababang Kapulungan (House of Representatives) at ang Matataas na Kapulungan (Senate) โ€” hinggil sa mga hindi pagkakasunduan o discrepancies sa kanilang mga bersyon ng isang panukalang batas.
Karaniwang nangyayari ito kapag ang parehong panukalang batas ay naipasa na sa dalawang kapulungan, ngunit may mga pagkakaiba sa mga detalye. Ang bicameral conference committee ay binubuo ng mga miyembro mula sa parehong kapulungan, at sila ang may tungkuling pag-usapan at ayusin ang mga pagkakaibang ito upang magkaisa at makapagbigay ng isang final na bersyon ng panukala.
Ang naayos na bersyon ng panukala mula sa bicameral conference committee ay ipapasok sa isang opisyal na dokumento โ€” ang Bicameral Conference Report โ€” at ito ay ipapasa sa parehong mga kapulungan upang maaprubahan. Kapag naaprubahan ito, maaari na itong ipasa sa Pangulo upang maging batas.
Sa madaling salita, ang Bicameral Conference Report ay isang mahalagang hakbang sa proseso ng paggawa ng batas sa Pilipinas, kung saan tinutukoy ang pinal na bersyon ng mga panukalang batas pagkatapos ng mga pag-uusap at negosasyon ng mga miyembro ng Kongreso.
Agyon kay Ungab, ang mga blangkong item na ito ay hindi simpleng pagkakamali lamang, kundi isang seryosong isyu ng hindi pagtutok sa mga detalye ng budget, na makakaapekto sa buong implementasyon ng budget sa mga susunod na taon.
“Ang mga blankong ito ay hindi simpleng typographical error. Malalaking halaga ng pera ang dapat nakalaan dito,” pahayag ni Ungab.
Sa isang pahayag na ipinakalat ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, pinuna rin niya ang mga blankong bahagi ng budget, at binigyang-diin na hindi pwedeng ipasa ang isang budget na puno ng mga hindi tiyak na bahagi.
Ayon kay Duterte, isang malaking problema ang pagkakaroon ng blangkong mga pondo sa isang pondo ng gobyerno, sapagkat ito ay nagiging legal na isyu at maaaring magdulot ng mga problemang pang-batas at pang-pulitika sa hinaharap.
Posisyon ng Malacaรฑang at mga kasamang opisyal
Sa kabilang banda, hindi pa nagbibigay ng opinyon ang Malacaรฑang tungkol sa petisyon sa Korte Suprema, ayon kay Executive Secretary Lucas Bersamin. Aniya, hindi pa siya nakatanggap ng kopya ng petisyon kaya’t hindi pa niya ito maaaring suriin.
Gayunpaman, iginiit ni Bersamin na hindi mananagot ang Office of the President kung ang usapin tungkol sa mga blangkong bahagi ng budget ay dumaan sa Supreme Court.
Samantala, si House appropriations panel chairperson Stella Quimbo ay nagpahayag na mayroong mga blankong bahagi sa bicameral conference report, ngunit ayon sa kanya, ang mga pondo para sa mga item na ito ay na-identify na bago pa man ipasa ang report.
Ayon kay Quimbo, ang mga correction ng technical staff ay mga simpleng ministerial na aktibidad na walang pag-aalinlangan mula sa mga miyembro ng bicam report, at lahat ng desisyon tungkol sa budget ay na-aprobahan na bago ang signing.
Pagtanggap at pagtutol ng mga opisyal
Hindi rin pinalampas ni Senate President Francis Escudero ang isyu tungkol sa mga blankong item sa budget. Ayon sa kanya, bahagi ng demokrasya na may mga ganitong petisyon at hindi ito dapat katakutan. Ipinaliwanag din ni Escudero na ang bicameral report ay may probisyon na nagbibigay awtoridad sa mga miyembro ng bicameral conference committee na magwasto ng mga mali at punan ang mga kulang na halaga sa budget.
Bilang isang karagdagang paliwanag, binigyang-diin ni Escudero na ang mga pagkakamali na nangyari sa bicam report ay hindi isang bagong isyu sa sistemang pang-badyet ng bansa, at ayon sa kanya, ang mga ganitong insidente ay maaaring maganap sa anumang administrasyon.
Reaksyon ng mga kritiko
Habang may mga opinyon na nagsasabing ang isyu ng mga blangkong bahagi ng budget ay isang simpleng pagkakamali na madaling ayusin, may mga iba na nagsasabing ito ay isang seryosong usapin na nangangailangan ng masusing imbestigasyon.
Ayon kay Quimbo, ang mga puna ukol sa budget ay bahagi lamang ng pulitika at walang sapat na basehan upang ipaglaban ang pagiging ilegal ng buong budget.
Samantala, si Rodriguez at Ungab ay nagpatuloy sa kanilang paninindigan na ang pagkakaroon ng mga blangkong bahagi ay hindi katanggap-tanggap at maaaring magresulta sa maling paggamit ng pondo ng bayan.
Ipinahayag nila na ang sinuman na magbabago ng mga blangkong bahagi ng budget ay maaaring magharap ng kaso dahil ito ay isang paglabag sa batas.
Ano ang mangyayari sa 2025 budget?
Sa ngayon, ang isyu ng blankong bahagi ng 2025 national budget ay patuloy na pinag-uusapan sa mga pampublikong forum at sa Korte Suprema.
Ang resulta ng petisyon na isinampa nina Rodriguez, Ungab, at iba pang mga petitioner ay inaasahang magkakaroon ng malaking epekto sa pagpapatupad ng budget at sa pangangalaga ng mga karapatan ng mamamayan, partikular na sa sektor ng kalusugan at edukasyon.
Habang ang mga may kapangyarihan ay patuloy na nagbibigay ng kani-kanilang mga opinyon, ang mga susunod na hakbang ay magbibigay linaw kung paano ipagpapatuloy ang paggamit at pamamahagi ng mga pondo ng gobyerno sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon.
- Advertisement -
- Advertisement -

- Advertisement -
- Advertisement -