NITONG Lunes, Pebrero 10, 2025, sinampahan ng kasong graft at falsification ng mga dokumento ng grupo ni Davao del Norte Rep. Pantaleon Alvarez ang mga pangunahing lider ng Kamara, kabilang sina Speaker Martin Romualdez, House Majority Leader Manuel Jose Dalipe, Ako Bicol Rep. Elizaldy Co, at Marikina 2nd District Rep. Stella Quimbo.
Ang mga kasong ito ay umikot sa umano’y ilegal na pagsingit ng mga proyekto na nagkakahalaga ng P241 bilyon sa 2025 national budget, isang isyung may kaugnayan sa mga blangkong item na hindi pinagtibay ng mga miyembro ng Kongreso sa kanilang mga deliberasyon.
Ayon kay Davao del Norte Rep. Pantaleon Alvarez, ang reklamo ay may kinalaman sa mga insidenteng “falsification of legislative documents” (pagpeke ng mga dokumento ng lehislatura) at “graft” (korapsyon), mga malubhang akusasyon na sumasaklaw sa mga pagbabago sa budget na hindi dumaan sa tamang proseso ng mga deliberasyon.
Kasama ni Alvarez sa pagsasampa ng reklamo ang mga kilalang personalidad na sina Atty. Ferdinand Topacio, senatorial aspirants na sina Jimmy Bondoc at Raul Lambino, at si Diego Magpantay, presidente ng Citizens Crime Watch (CCW), pati na rin ang abogado na si Virgilio Garcia.
Falsification of legislative documents
Ayon sa Artikulo 170 ng Revised Penal Code, ang falsification of legislative documents ay tumutukoy sa krimen kung saan ang isang tao, partikular ang mga opisyal ng gobyerno, ay gumagawa o nagbabago ng mga opisyal na dokumento upang magmukhang totoo ang mga peke o binagong impormasyon.
Sa konteksto ng mga kasong isinampa laban sa mga lider ng Kamara, inakusahan sila ng paggawa ng pekeng dokumento sa pamamagitan ng maling paglagay ng mga pondo sa 2025 national budget.
Ayon sa mga nagfile ng kaso, ang mga “blangko” na orihinal na may “zero” na halaga ay pinuno ng hindi awtorisadong mga halaga tulad ng P241 bilyon, na hindi dumaan sa tamang proseso ng deliberasyon at pagboto sa Kongreso.
Ano ang ibig sabihin ng graft?
Ang graft o korapsyon naman ay isang mas malawak na konsepto na tumutukoy sa mga ilegal na gawain o kasunduan na may kinalaman sa paggamit ng kapangyarihan para sa pansariling kapakinabangan. Ayon sa Republic Act No. 3019 o ang Anti-Graft and Corrupt Practices Act, ang mga gawain tulad ng pagtanggap ng suhol, pagbibigay ng ilegal na benepisyo, at mga kapakinabangan mula sa mga pampublikong pondo ay itinuturing na graft.
Sa kasong ito, ang mga House leaders ay inakusahan ng pagtanggap o pagpapasya ng mga insertions sa budget na hindi dumaan sa tamang proseso at hindi ayon sa mga awtorisadong pag-apruba.
Ano ang alegasyon ng pagsingit sa budget?
Ang reklamo ng mga nagsampa ay nakabatay sa isang pagkaka-diskubre ng 12 blankong bahagi sa budget na pinuno ng mga halaga ng pera na hindi awtorisado.
Ayon sa mga complainant, ang mga blangko na ito ay pinuno ng P241 bilyon na hindi dumaan sa tamang proseso ng deliberasyon at hindi rin napagkasunduan ng buong Kongreso. Sinasabing ang halaga ng P241 bilyon ay naipasok sa 2025 General Appropriations Bill (GAB), na ipinasa ng Kongreso at pinirmahan ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. noong Disyembre 30, 2024.
Para sa mga nagsampa ng kaso, ito ay isang malinaw na halimbawa ng pagsasagawa ng “Falsification of Legislative Documents” ayon sa Article 170 ng Revised Penal Code. Ang pagsasagawa ng mga pagbabago sa mga dokumentong ito, kung wala sa proseso ng tamang deliberasyon, ay isang krimen, kaya’t ipinasok nila ang kasong ito.
Posisyon ng mga inakusahan at depensa ng mga mambabatas
Samantala, pinabulaanan ng mga inakusahan ang mga paratang laban sa kanila, binigyang-diin nila na ang pagsasabing may mga “blangko” sa bicameral conference report ay hindi totoo.
Ayon kay House Majority Leader Manuel Jose Dalipe, ang proseso ng pag-apruba ng GAB ay hindi isang masamang gawain kundi isang konstitusyonal na tungkulin ng Kongreso. Aniya, ang proseso ay dumaan sa mga deliberasyon at ang mga miyembro ng Kongreso ay nagsagawa ng mga pagsusuri bago ang pagpapasa sa budget para sa pinal na pag-apruba ng Pangulo.
Sa kabilang banda, si Rep. Stella Quimbo ng Marikina, isang kilalang miyembro ng House Appropriations Committee, ay nagsabi na ang lahat ng mga pondo ay na-aprubahan at walang blangko sa mga dokumento nang pirmahan ito ni Pangulong Marcos.
Ayon sa kanya, ang mga technical secretariats mula sa parehong Senado at Kamara ay may awtoridad na magsagawa ng mga pagwawasto at mga adjustments kung kinakailangan, ngunit ang mga ito ay hindi nakaaapekto sa integridad ng buong budget.
Paliwanag ng mga complainants: Paano nangyari ang P241 bilyon na insertion?
Sa kanilang pahayag, iginiit ng mga complainants na ang P241 bilyon ay hindi nakasaad sa mga orihinal na bersyon ng budget na inaprubahan sa mga unang pagdinig sa Senado at Kamara.
Ayon kay Atty. Ferdinand Topacio, pangunahing abogado sa kasong ito, ang P241 bilyon na inilagay sa budget ay hindi dumaan sa tamang proseso ng deliberasyon at hindi rin ito napag-usapan at napagbotohan ng buong Kongreso.
“Ang P241 bilyon ay hindi dumaan sa mga deliberasyon ng Kongreso at hindi rin ito pinagtibay sa mga naunang pagbabasa ng budget sa Senado at Kamara,” paliwanag ni Topacio. “Twelve times na po nilang pinunoan ang mga blankong item sa budget. Dapat, kung zero ang nakasaad sa bicam report, zero pa rin ‘yan hanggang sa makarating kay Pangulong Marcos.”
Motibo: Politikal ba o ligal?
May mga nagsasabi na ang mga reklamo laban kay Romualdez at mga kasamahan niya ay may kinalaman sa politika at may layuning ilihis ang atensyon mula sa mga isyung kinasasangkutan ni Vice President Sara Duterte, na kasalukuyang nahaharap sa impeachment case.
Pinabulaanan ni Alvarez ang ganitong mga paratang. Aniya, ang mga akusasyon ay may kinalaman lamang sa pagkakaroon ng krimen sa loob ng proseso ng pagpasa ng budget, at wala itong kinalaman sa impeachment ng bise presidente.
“Iba ang impeachment, ibang usapin ‘yan. Ang kaso natin ngayon ay criminal, walang kinalaman sa politika,” sinabi ni Alvarez. Ipinunto rin niya na ang mga akusasyon ay hindi ipinagpaliban ng layunin upang magpabago ng mga opinyon hinggil sa politika, kundi upang bigyan ng katarungan ang mga hindi makatarungang insidente sa loob ng pamahalaan.
Ano ang mangyayari sa kasong ito?
Ang mga kasong ito ay iniimbestigahan ng Office of the Ombudsman, na may kapangyarihan na magsagawa ng imbestigasyon at maghain ng mga kasong kriminal laban sa mga miyembro ng Kongreso kung napatunayan ang mga alegasyon ng graft at falsification.
Kung mapapatunayan, maaaring humarap sa mga parusa ang mga akusado, kabilang na ang pagkakakulong, suspensyon, o pagbabawal sa pagtanggap ng anumang posisyon sa gobyerno.
Ayon sa mga eksperto, mahalaga ang transparency at accountability sa bawat hakbang ng mga mambabatas upang maiwasan ang mga ganitong uri ng isyu na maaaring magdulot ng kawalan ng tiwala ng publiko sa pamahalaan.