SA harap ng sunud-sunod na aksidente sa kalsada, kabilang ang mga nakamamatay na insidente, nag-anunsyo si Department of Transportation (DOTr) Secretary Vince Dizon nito lamang Mayo 5, 2025 ng isang malaking reporma sa sistema ng lisensya sa pagmamaneho sa bansa.
Ayon kay Dizon, layunin ng reporma na wakasan ang tinatawag niyang “pay-to-play” racket na matagal nang nagpapahirap sa mga motorista at nagiging sanhi ng mga aksidente sa kalsada.
Ang pay-to-play ay ginagamit upang ilarawan ang isang sistema kung saan ang isang tao o grupo ay kailangang magbayad upang makuha ang isang bagay na dapat ay naaayon sa mga tamang proseso o pamantayan.
Sa konteksto ng sistema ng lisensya sa pagmamaneho, tinutukoy ng “pay-to-play” ang sitwasyon kung saan ang mga tao ay nakakakuha ng lisensya hindi dahil sa kanilang mga kakayahan o kwalipikasyon, kundi dahil sila ay nagbabayad ng halaga para sa mabilis na proseso o upang makalusot sa pagsusulit, kahit na hindi sila kwalipikado.
Pag-aayos sa sistema ng pagkuha ng lisensya
Sa isang press briefing noong Lunes, inihayag ni Dizon ang masusing pagbabago sa proseso ng pagbibigay ng lisensya sa pagmamaneho.
Binanggit niya na ang kasalukuyang sistema ay puno ng mga di-wastong gawain tulad ng pagpapasa ng mga hindi karapat-dapat na aplikante, sa pamamagitan ng mga driving school na inuuna ang bayad kaysa sa tamang pagsasanay.
Ayon kay Dizon, ang mga pagsusulit sa kasalukuyan ay madalas na pinapadali at kinokompronta ng mga “kodigo” o cheat sheets, kaya’t hindi na nakikita ang tamang kakayahan ng mga aplikante sa aktwal na pagmamaneho.
“Ang katotohanan ay nasanay tayong magbigay ng lisensya na parang kendi sa mga tao na hindi naman nakapasa sa tamang pagsusulit,” pahayag ni Dizon. “Ipinagbabawal na natin ito. Ang lisensya sa pagmamaneho ay hindi lang basta magbayad at mag-memorize ng mga sagot.”
Ang anunsyong ito ay isinunod sa matinding aksidente noong nakaraang linggo sa Paliparan, kung saan isang sasakyan ang nawalan ng preno at sumalpok sa pedestrian walkway, ikinasawi ng dalawang tao, kabilang ang isang limang taong gulang na bata.
Kasunod din nito ang isang malupit na aksidente noong Mayo 1, sa Subic-Clark-Tarlac Expressway (SCTEx), kung saan isang bus na mabilis magmaneho ay rumesponde sa mga sasakyan at nagdulot ng pagkamatay ng 12 katao, kasama ang mga batang pauwi mula sa isang religious youth camp sa Pangasinan.
Reporma sa lisensya: Pagtutok sa kaligtasan ng mga motorista
Ang pangunahing layunin ng reporma ay ang pagpapairal ng mas mahigpit na pamantayan sa pagsusuri ng kakayahan ng mga aplikante. Ayon kay Dizon, ang mga aplikasyon para sa lisensya ay kailangang magsagawa ng mas seryosong mga pagsubok sa aktwal na kalsada at hindi na lamang sa mga kontroladong kapaligiran tulad ng dati.
Ang mga aplikante ay kailangang magpakita ng kasanayan sa emergency braking, tamang paraan ng pag-navigate sa mga intersections, at mga hakbang sa pagmamaneho sa gabi. Layon nitong tiyakin na ang bawat bagong driver ay handa at may sapat na kaalaman sa pagmamaneho sa mga mapanganib na kondisyon sa kalsada.
“Sa mga susunod na linggo, magpapakita tayo ng mas seryosong pagsusulit upang matiyak na ang bawat bagong driver ay may tamang kakayahan sa kalsada,” ayon pa kay Dizon. “Ang mga kontroladong pagsubok ay papalitan ng aktwal na mga driving scenarios upang tiyakin ang kanilang kasanayan.”
Mga hakbang para maiwasan ang aksidente: Pagbabago sa Patakaran
Kasunod ng mga malupit na aksidente, isang serye ng mga hakbang ang inilunsad ng DOTr upang masiguro ang kaligtasan ng mga motorista at pasahero. Ayon kay Dizon, ang maximum consecutive driving hours para sa mga pampasaherong sasakyan ay babawasan mula sa anim na oras tungo sa apat na oras. Ang hakbang na ito ay magsisilbing pag-iwas sa mga aksidenteng dulot ng sobrang pagod ng mga driver, na isang malaking isyu sa buong bansa.
Ipinagbabawal na rin ang mga bus conductors na magsagawa ng pagmamaneho sa mga long-distance na biyahe, isang hakbang na nagpapakita ng pagsunod sa mga international standards ng kaligtasan sa kalsada, tulad ng mga patakaran sa European Union at Vietnam.
“Ang kaligtasan ng bawat isa ay higit na mahalaga kaysa sa pagpapabilis ng biyahe,” pahayag ni Dizon. “Hindi na natin pahihintulutan ang mga driver na magmaneho nang sobra sa kanilang kakayahan upang makasunod sa iskedyul.”
Mas mahigpit na drug testing at vehicle Inspections
Dagdag pa sa mga hakbang upang mapabuti ang kaligtasan ng kalsada, iniulat din ni Dizon na magsasagawa ang gobyerno ng quarterly drug testing para sa mga public utility vehicle (PUV) drivers.
Ang mga hindi makapasa sa drug test ay agad na mawawalan ng lisensya at hindi na pinapayagan pang magmaneho. Nakipagtulungan ang DOTr sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) upang magsagawa ng mga surprise operations at mobile testing units.
Ang mga transport companies na may mga driver na positibo sa droga ay maaaring mawalan ng kanilang prangkisa.
“Ang mga driver na hindi makapasa sa drug test ay agad na mawawalan ng karapatang magmaneho,” pahayag ni Dizon. “Ang kaligtasan ng mga pasahero ang ating pangunahing layunin.”
Isang masusing inspeksyon na rin ang ipinatupad para sa mga pampasaherong sasakyan. Binanggit ni Dizon na ang mga bus, jeepney, at UV Express vehicles ay kailangang sumailalim sa mas mahigpit na pagsusuri upang matiyak na sila ay nasa kondisyon ng kalsada at ligtas gamitin.
Pagpapalakas ng pamamahala sa kaligtasan: Pagbuo ng Public Transport Safety Board
Bilang bahagi ng pagpapabuti ng sistema ng kaligtasan, inanunsyo ni Dizon ang pagtatag ng Public Transport Safety Board.
Ang ahensyang ito ay magiging responsable sa pagsisiyasat ng mga aksidente at magbibigay ng mga rekomendasyon upang maiwasan ang mga ito sa hinaharap. Bukod dito, magiging independent ang board mula sa mga regulasyon ng gobyerno at may sapat na kapangyarihan upang magsagawa ng mga imbestigasyon.
“Nais naming itigil na ang paminsan-minsan na pagsisiyasat sa mga aksidente at magsimula ng isang mas sistematikong pamamaraan upang maiwasan ito,” pahayag ni Dizon.
Pagsunod sa mga repormang inilatag
Binanggit din ni Dizon na mayroong 60 araw upang makumpleto ang lahat ng mga reporma, kabilang na ang mga inspeksyon sa mga sasakyan at mga pagbabago sa mga lisensya. Ang mga operator at mga kawani ng gobyerno na hindi susunod sa mga itinakdang patakaran ay maaaring pagmulta, magsuspinde, o mawalan ng kanilang prangkisa.
“Sa bawat araw na magtatagal tayo sa paggawa ng mga reporma, maraming buhay pa ang mawawala,” dagdag pa ni Dizon. “Ang mga repormang ito ay hindi para lang sa mga motorista, kundi para sa kaligtasan ng bawat isa sa atin.”